ՄԵՍՐՈՎԲ ԱՒԱԳ ՔԱՀԱՆԱՅ ՏԷՐ-ՈՍԿԱՆԵԱՆՑ
Մեսրովբ աւագ քահանայ Տէր-Ոսկանեանից բողոք իւր ծխականներին Շամախու թեմի հոգևոր իշխանութեան և բոգւայ քահանայութեան վերայ
Тифлисъ, тип. Экономiя, 1908
138 էջ, արևելահայերեն
Ծանոթ. Կազմի վրա՝ Մեսրովբ աւագ քահանայ Տէր-Ոսակնեանից բողոք հայոց ազգին եւ իւր ծխականներին Շամախու թեմի հոգեւոր իշխանութեան և Բագւայ քահանայութեան վերայ
Գրքում հեղինակը ներկայացնում է, թե ի՛նչ մղումներից ելնելով է ընտրել հոգևորականի փշոտ ճանապարհը, որի պատճառով բազմաթիվ զրկանքներ ու նեղություններ է կրել: Ապա հաստատակամորեն խոսում է իր հոգևոր կոչման և քահանայի առաքելության մասին՝ միաժամանակ բողոքելով անարդարությունների դեմ:
Հեղինակի բնորոշմամբ՝ գիրքը ճշմարտության դիրքերից նոր լույս է սփռում «կղերական վարչութեան թանձրամած խաւարում կատարւած քստմնելի ու նողկալի իրականութեանց վերայ»: Մեսրովբ ավագ քահանան պատրաստակամություն է հայտնում իր բողոքները հաստատել անհերքելի փաստերով՝ վավերական փաստաթղթերով, որոնք խոստանում է հրատարակել գրքի երկրորդ հատորում: